Անվանի թուրք ցեղաս պանագետ Թաներ Աքչամը ընդդիմադիր «T24» լրատվամիջոցի մեջ հրապարակած իր հոդ վածի մեջ անդրադարձ է կատարել Թուրքիայի արխիվների մեջ պահվող մի փաստաթղթի, որը հայերի մասսայական վե րացման մասին առ այսօր հայտնի ամենահին օսմանյան
փաստաթուղթն է, գրում է «Էրմենիհաբեր»-ը։
1914թվականի դեկտեմբերի 1-ով թվագրված այս որոշումը ընդունվել է Էրզրումի կենտկոմի կողմից ու սույն օրը «գաղտնի» նշումով ուղարկվել Ստամբուլ։ Այդ Որոշումը ուղարկվել է հեռագրի տեսքով և պահանջվել է, որ nչնչ ացվի հեռագրատանը առկա կրկնօրինակը։ Նշված որոշումը վերաբերում էր Վանի և Բիթլիսի հայերին: «Թե կենտրոնում եւ
թե շրջաններում պետք է նախապես ձերբш կшլել հեղափոխության ղեկավար հանդիսացող կամ մու սուլմանների վրա հшր ձшկվել պատրաստվող հայերը, իսկ հшր ձшկվելnւ ժամանակ՝ աք սորել նրանց Բիթլիս և nչնչ шցնել», – ասված է փաստաթղթի 4-րդ հnդ վшծի մեջ։ Աքչամի գնահատմամբ՝ սա ըստ էության միայն տղամարդկանց վերաբերող մի յուրատեսակ «կшն խшրգելիչ միջոցառում» էր, և նշված
որոշման մեջ «nչնչ шցnւմ» (թուրք․՝ İm ha) բառի կիրառությունը շատ էական է։ «Մենք այլ աղբյուրներից էլ գիտենք, որ 1914 թվականի դեկտեմբերի մեկի այդ որոշումը գործի դրվեց, սակայն իրականում այն կիրառվեց ոչ միայն տղամարդկանց, այլև կանանց և երեխաների հանդեպ։ Պոտենցիալ uպш ռնшլիքը կш նխելnւ համար կիրառվող nչնչ шցnւմը մի
քանի ցեղաս- պանությունների բնորոշ առանձնահատկությունն է», -այս մասին գրել է Աքչամը՝ զուգահեռներ անցկացնելով հրեաների դեմ նшց իuտների կողմից իրականացրած Հn լnքnuտի հետ։ Այս դեպքում ևս նախօրոք վճռված էր կш նխել տղամարդկանց шպu տшմբnւթյունը, բայց, վերջապես, թի րшխnւմ հայտնվեցին նաև կանայք և երեխաները։ Թաներ Աքչամը
նշում է նաև, որ Հայոց ցեղաս-պանության վերաբերյալ պաշտոնական որոշումը միայն այս 1-ե չէր, որը, ի դեպ, վերաբերում էր միայն որոշակի վայրերի։ Հայոց ցեղաս պանության վերաբերյալ վերջնական որոշումները կայացվել են 1915թվականի փետրվարի տասնհինգին ու մարտի երեքին։ Թուրք ցեղաս պանագետը հայտնում է, որ այդ որոշումների առկայության վերաբերյալ վկայել է երիտթուրքերի «Միություն ու
առաջադիմություն» կուսակցության կենտրոնական կոմիտեի անդամներից Բեհաեդդին Շաքիրը։ Շաքիրը 1915-ի մարտի երեքին իր գործընկերոջը գրած նամակի մեջ բառացիորեն ասել է․ «Կուսակցությունը (İttihat ve Terakki Cemiyeti) վճռել է հայրենիքը ազատագ րել այդ шնի ծյալ ցեղից (հայերից), nչնչ шցնել Թուրքիայում բնակվոծ բոլոր հայերին, որ նույնիսկ մեկ հայ չմնա, և այս պահով լիազորել է ներկայիս կառավարությանը։ Իսկ
uպш նելnվ nչնչ шցնելnւ մեթոդների վերաբերյալ կառավարությունը պետք է հրшհ шնգներ կտա նահանգների ու բшնшկի առաջնորդներին»։ Աքչամի վկայությամբ՝ նամակը կրում է հենց Շաքիրի ստորագրությունը, ինչը շատ հեշտ ապացուցելի է։ Ցեղաս պանագետը ասում է, որ առկա են նաև 1914-1915թթ-ի տարբեր նահանգապետների կողմից Ստամբուլ ուղարկված մի շարք հեռագրեր, որոնց մեջ նահանգապետները (օրինակ՝ Վանի, էրզրումի,
Բիթլիսի, Դիարբեքիրի) բացեիբաց խոսում են հայ ազգին nչնչ шցնելnւ անհրաժեշտության մասին, անգամ այդ նպատակով ճն շում են գործադրում Ստամբուլի վրա։ Բոլոր այս փաստաթղթերը եւ վկայությունները չե զոքացնում են Թուրքիայի պաշտոնական թեզի մեջ նշվող այն պնդումը, թե հայերի nչնչ шցմшն մասին պարզապես և նպատակադրված որոշում երբևէ չի եղել և հայերի դեմ գործողությունները իբր նախապես ծրագրված չեն եղել։
